Μιχαήλ Δεκλερής
Πρόεδρος Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος
Αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ
«Δεν νοείται καταστροφή του περιβάλλοντος
για χάρη του περιβάλλοντος»
Από της ιδρύσεώς του (1999) μέχρι και σήμερα, το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος μάχεται συνεχώς και αθορύβως στην πρώτη γραμμή του μετώπου για την σωτηρία του περιβάλλοντος και την βιώσιμη ανάπτυξη.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Συνέντευξη στον Αντώνη Ραφαλέτο
Αυτό τονίζει ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας και Αντιπρόεδρος του ΣτΕ ε.τ. κ. Δεκλερής σε αποκλειστική συνέντευξή του στο περιοδικό BIOPLANET ΚΑΙ Στον Δημοσιογράφο Αντώνη Ραφαλέτο. Ο κ. Μιχάλης Δεκλερής είναι γνωστό για την φιλοπεριβαλλοντική πολιτική που άσκησε ως δικαστής στο αρμόδιο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ίδρυσε και σήμερα είναι Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιοσιμότητας.
Με την ιδιότητά του αυτή είχε το Bioplanet να του παραχωρήσει αποκλειστική συνέντευξή του.
Στη συνέντευξη ο κ. Δεκλερής τονίζει ότι δεν νοείται καταστροφή του περιβάλλοντος για χάρη του Περιβάλλοντος. Παράλληλα υπογραμμίζει ότι εφόσον η περιβαλλοντική νομολογία έχει διατυπωθεί σε συνταγματικό επίπεδο υπερισχύει και θα υπερισχύει και στο μέλλον
Ακόμη ο κ. Δεκλερής δεν διστάζει να τονίσει ότι το νεοπαγές Υπουργείο Περιβάλλοντος θα δικαιώσει την ίδρυσή του μόνο αν εφαρμόσει με συνέπεια την σχε-
τική νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας. Συγκεκριμένα το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Πως κρίνετε την πολιτική για το περιβάλλον που ακολούθησε η χώρα μας την
τελευταία 20ετία;
Διακριτή, συνεχής και αποτελεσματική νομολογία για το Περιβάλλον και την Βιωσιμότητα διαμορφώθηκε με την ίδρυση (1991) και την νομολογία του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η νομολογία αυτή, χαρακτηρισθείσα ως υποδειγματική από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περιελήφθη σε επίσημη έκδοση αυτής (The Law of Sustainable Development: General Principles, 2000) και εκυκλοφόρησε διεθνώς με την φροντίδα της. Τοιουτοτρόπως, η Ελλάς ετέθη στην πρωτοπο-
ρία σε Ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα.
Πιστεύετε ότι συγκλίνουμε ή αποκλίνουμε ως προς τις πολιτικές περιβάλλοντος που ακολουθούμε ως προς τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες;
Μολονότι η νομολογία του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ για το Περιβάλλον και την Βιωσιμότητα έδωσε στην Διοίκηση την μοναδική ευκαιρία να διακριθεί και εκείνη διεθνώς, δυστυχώς η τελευταία, υπό την ισχυρή επίδραση των πελατειακών σχέσεων που εξακολουθεί να την μαστίζει, δεν υπερέβη τις αντιφάσεις που είναι σύμφυτες με τις σχέσεις αυτές. Πάντως, εφ’
όσον η νομολογία έχει διατυπωθεί σε συνταγματικό επίπεδο, υπερισχύει και θα υπερισχύει και στο μέλλον. Δεδομένου δε, ότι η νομολογία αυτή πηγάζει ευθέως εκ του άρθρου 24 του Συντάγματος, δεν επηρεάζεται ούτε από τυχόν αντιφατικές αποφάσεις του ΔΕΚ και άλλων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Νομίζετε ότι το Νεοσυσταθέν Υπουργείο Περιβάλλοντος θα παίξει ουσιαστικό ρόλο στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος στη χώρα μας;
Το νεοπαγές Υπουργείο Περιβάλλοντος θα δικαιώσει την ίδρυσή του μόνον αν εφαρμόσει με συνέπεια την νομολογία του ΣτΕ.
Σε πιο δρόμο νομίζετε ότι βρίσκεται η Κυβέρνηση ως προς την περιβαλλοντική πολιτική στην Ελλάδα;
Δυστυχώς εσκόνταψε στον σκόπελο των λεγομένων «Αιολικών Πάρκων», ηπειρωτικών και θαλασσίων. Κατά την νομολογία, αυτά εξισούνται με βαρεία βιομηχανία που επιτρέπεται μόνο σε ειδικές περιοχές υπό σοβαρούς περιορισμούς και μακράν από τα ευαίσθητα οικοσυστήματα (δάση, βουνά, παράκτιες περιοχές κ.λπ.). Η νέα κυβερνητική πολιτική φαίνεται να υπολαμβάνει ότι πρόκειται περί ... «διατυπώσεων» από τις οποίες πρέπει να απελευθερωθούν οι συναφείς επενδύσεις. Αλλά στο Δίκαιο και την Επιστήμη του Περιβάλλοντος και της Βιωσιμότητος δεν ισχύει το μακιαβελικό αξίωμα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Δεν νοείται καταστροφή του περιβάλλοντος χάριν του περιβάλλοντος!
Θέλετε να μας πείτε το αποτέλεσμα των παρεμβάσεων που έκανε τα τελευταία χρόνια το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος του οποίου προΐστασθε;
Αντώνης Ραφαλέτος
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΝ.Κατσαρός
Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ
“Φρούτα, λαχανικά, κρέας και προϊόντα κρέατος βρίσκονται συχνά μολυσμένα με μόλυβδο, ιδιαίτερα όταν προέρχονται από περιοχές κοντά σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Ο μόλυβδος προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο, μαθησιακές δυσκολίες, απώλεια μνήμης και νευρολογικές διαταραχές”
Λίγοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι περισσότερες από τις τοξικές ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον τελικά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα. Οι διοξίνες και τα πολυχλωριομένα διφαινύλια (PCB, κλοφέν) είναι ουσίες που προκαλούν ορμονικές διαταραχές, επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και είναι ύποπτες για καρκινογενέσεις και τερατογενέσεις. Συσσωρεύονται στον οργανισμό δηλαδή αποβάλλονται πολύ αργά από τον οργανισμό.
Οι διοξίνες και το κλοφέν ανήκουν στην κατηγορία των ονομαζόμενων (POP, Persistent Organic Pollutants) Επίμονοι Οργανικοί Ρύποι, αφού παραμένουν στο περιβάλλον για περισσότερο από είκοσι χρόνια. Στις χωματερές είτε από συστηματική καύση των σκουπιδιών είτε από αυταναφλέξεις είτε από άλλες αιτίες υπάρχουν διοξίνες και κλοφέν. Γιαυτό έως ότου καταργηθούν οι παράνομες χωματερές θα πρέπει να απαγορευθούν η βοσκή κτηνοτροφικών ζώων.Λόγω βιομηχανικής δραστηριότητας και ανεξέλεγκτης εναπόθεσης επικίνδυνων αποβλήτων σε υπαίθριους χώρους, θάλασσα, χωματερές κλπ σε πολλές περιοχές τη χώρας υπάρχει επιβάρυνση του εδάφους από βαρέα μέταλλα. Βαρέα μέταλλα είναι ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, το κάδμιο το εξασθενές χρώμιο. Έτσι από μπαταρίες, υγρά αυτοκινήτων, επιμεταλλώσεις και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες, φρούτα, λαχανικά, κρέας, προϊόντα κρέατος και ιχθυηρά έχουν βρεθεί να είναι επιβαρυμένα με βαρέα μέταλλα. Οι βιομηχανίες έριχναν τον υδράργυρο στη θάλασσα με αποτέλεσμα στον οργανισμό των ψαριών να ανευρίσκονται σημαντικές ποσότητες υδραργύρου. Καρχαριοειδή όπως ξιφίας, γαλέος, μπακαλιάρος, σολομός, συχνά βρίσκονται με αυξημένες ποσότητες υδράργυρου και αποσύρονται από την αγορά. Ο υδράργυρος συσσωρεύεται στον οργανισμό και προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσφατα σε δελτίο Τύπου συνιστούσε στις έγκυες γυναίκες, στα παιδιά αλλά και τον ευρύτερο πληθυσμό να μην καταναλώνουν ψάρια των παραπάνω κατηγοριών περισσότερο από μία φορά κάθε δύο εβδομάδες. Βέβαια εδώ πρέπει να επισημάνομε ότι τα ψάρια των ελληνικών θαλασσών δεν είναι μολυσμένα με υδράργυρο και ιδιαίτερα τα μικρά ψάρια και τα πετρόψαρα.
Επίσης μεγάλα ψάρια του ωκεανού βρέθηκαν να είναι μολυσμένα με διοξίνες και κλοφέν. Γιαυτό είναι σημαντικό να γίνονται συστηματικοί έλεγχοι στα εισαγόμενα ψάρια για διοξίνες και υδράργυρο.
Στη διάρκεια της θητείας μου στον ΕΦΕΤ, τέσσερις φορές μέσα σε έναν χρόνο δεσμεύτηκαν γαλέοι εισαγωγής με αυξημένες ποσότητες υδραργύρου.
Φρούτα, λαχανικά, κρέας και προϊόντα κρέατος βρίσκονται συχνά μολυσμένα με μόλυβδο, ιδιαίτερα όταν προέρχονται από περιοχές κοντά σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Ο μόλυβδος προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο, μαθησιακές δυσκολίες, απώλεια μνήμης και νευρολογικές διαταραχές.
Στη χώρα μας περιορισμένοι είναι οι έλεγχοι σε φρούτα, λαχανικά, κρέας και προϊόντα κρέατος καθώς και σε γαλακτοκομικά προϊόντα για την παρουσία μολύβδου ή και βαρέων μετάλλων.
Συχνά φρούτα και λαχανικά της χώρας μας έχουν επιστραφεί από χώρες-μέλη της ΕΕ διότι περιείχαν αυξημένες ποσότητες υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων και νιτρικών λιπασμάτων. Η αλόγιστη χρήση νιτρικών λιπασμάτων στις δεκαετίες του 70 και 80 είχε σαν αποτέλεσμα να μολυνθούν με νιτρικά οι υδροφόροι ορίζοντες με αποτέλεσμα φρούτα και λαχανικά να βρίσκονται επιβαρυμένα με νιτρικά
Εκεί που υπάρχει σοβαρότερο πρόβλημα είναι από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Τα φυτοφάρμακα είναι τοξικές ενώσεις που όταν ανιχνεύονται υπολείμματα τους σε φρούτα και λαχανικά πάνω από επιτρεπτά όρια προκαλούν βλάβες στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού και βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Από το 2004 η ΕΕ ενέκρινε την κυκλοφορία και την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων και τροφίμων. Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα τα οποία κυκλοφορούν σήμερα στην ΕΕ είναι το καλαμπόκι, η σόγια, το ρύζι, ένα σπορέλαιο, το κραμβέλαιο και το βαμβακέλαιο. Τα προϊόντα όμως αυτά μπορεί να συμμετέχουν σε περισσότερα από 70 είδη καθημερινής διατροφής: ζυμαρικά, αρτοσκευάσματα, μαγιονέζες, μπισκότα, γλυκίσματα, σοκολάτες, γκοφρέτες κλπ. Υπολογίζεται ότι εάν τα μεταλλαγμένα εξακολουθήσουν να παράγονται με τους σημερινούς ρυθμούς στα επόμενα είκοσι χρόνια το 75% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων θα αποτελείται από μεταλλαγμένα, πράγματι καλαμπόκι, ρύζι, στάρι, σόγια και σπορέλαιο είναι τα βασικά είδη διατροφής για τα τέσσερα δισεκατομμύρια ανθρώπων του πλανήτη.
Η ΕΕ με δύο κανονισμούς 1829 και 1830 του 2003 επιτρέπει την κυκλοφορία μεταλλαγμένων προϊόντων εφόσον αυτά περιέχουν κάτω από 0,9% σε γενετικά τροποποιημένο συστατικό δεν αναφέρεται στην ετικέτα. Αυτό όμως που έχει προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό μεταξύ επιστημόνων, καταναλωτικών οργανώσεων κλπ. Είναι το γεγονός ότι επιτρέπεται στα κτηνοτροφικά ζώα να καταναλώνουν γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές, δεν είναι απαραίτητο να αναγράφεται αυτό στις ετικέτες των προϊόντων τους, γάλα, κρέας, αυγά κλπ.
Για να μπει η ετικέτα στα τσιγάρα ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία, πέρασαν περισσότερο από εβδομήντα χρόνια, το ίδιο για να αποσυρθεί ο μόλυβδος από την βενζίνη κλπ. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον είναι οι περισσότερο ανησυχητικές.
Σοβαρό είναι επίσης το θέμα της επιμόλυνσης. Αν ένας αγρότης π.χ. Καλλιεργεί συμβολικό καλαμπόκι και ο διπλανός του ,μεταλλαγμένο καλαμπόκι, τότε το καλαμπόκι του αγρότη με το συμβατικό θα υπάρχει και μεταλλαγμένο, αφού τα πουλιά και ο άνεμος αναπότρεπτα μεταφέρουν σπόρους μεταλλαγμένους.
Από 1.1.2004 η ΕΕ απαγόρευσε την παραγωγή, εμπορία και χρήση ειδών που περιέχουν αμίαντο. Αυτό διότι έχει αποδειχθεί ότι ο αμίαντος εισπνεόμενος προκαλεί καρκίνο πνεύμονα, καρκίνο του μεσοθηλιώματος και αμιάντωση, μια εκφυλιστικά ασθένεια των πνευμόνων. Στη χώρα μας οι υδροσωλήνες σε πολλούς δήμους είναι από αμίαντο. Στο δίκτυο της ΕΥΔΑΠ περισσότερο από 3000χλμ είναι από αμίαντο.
Παρόλο ότι για μεν τον εισπνεόμενο αμίαντο οι πιθανότητες πρόκλησης καρκίνου των πνευμόνων είναι μεγάλες, για τον αμίαντο κατάποσης με το νερό ή τα τρόφιμο, τα αποτελέσματα ερευνών είναι αμφισβητούμενα.
Παρόλα αυτά η ΕΕ έχει όρια για τις ίνες αμιάντου στο νερό και σωστό θα είναι να γίνονται μετρήσεις ινών αμιάντου στο νερό εκείνων των δήμων όπου το δίκτυο ύδρευσης γίνεται με αμιαντοσωλήνες.
Βασίλης Νομικός-Διευθυντής ΣΠΑΥ
«Φυτέψαμε πάνω από 365.000 δένδρα στον Υμηττό»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010
Συνέντευξη
στον Γιάννη Διαβάτη
Ο Σύνδεσμος Προστασίας & Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ) λειτουργεί από το 1992,
αποτελούμενος από τους Δήμους Αγ. Παρασκευής, Χολαργού, Παπάγου, Ζωγράφου, Καισαριανής, Βύρωνα, Ηλιούπολης, Αργυρούπολης, Γλυφάδας, Βούλας, Βουλιαγμένης, Βάρης, Κρωπίας, Παιανίας και Γλυκών Νερών με σκοπό την προστασία του ορεινού πνεύμονα της Αττικής. Ο ΣΠΑΥ διοικείται από
Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) 23 Δημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων που εκπροσωπούν τους Δήμους τους με βάση την πληθυσμιακή αναλογία. Την τρέχουσα περίοδο, Πρόεδρος του ΣΠΑΥ είναι ο Νίκος Χαρδαλιάς, Δήμαρχος Βύρωνα. Διευθυντής Προγραμμάτων του Συνδέσμου είναι ο Βασίλης Νομικός.
Κύριε Νομικέ, αρκετοί αναγνώστες μας έχουν ακουστά τον ΣΠΑΥ, όμως θα ήθελαν να γνωρίζουν περισσότερα για το έργο του.
Σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να μιλήσω για τις δράσεις του Συνδέσμου μας. Ο
ΣΠΑΥ υλοποιεί προγράμματα προστασίας του Υμηττού, μετά από έγκριση κατατεθειμένων
μελετών στις αρμόδιες Αρχές και εκτελεί έργα αναδασώσεων, δασικής αναψυχής, καθαρισμούς, εύφλεκτης βιομάζας και κάθε είδους παρεμβάσεις, ήπιας μορφής. Η επίβλεψη υλοποίησης των έργων γίνεται από το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό του Συνδέσμου και τις αρμόδιες αρχές της Πολιτείας. Επιδιώκουμε τη συμμετοχή των πολιτών και μαθητών σε πολλές δράσεις μας. Ειδικότερα, μέχρι σήμερα, έχουμε φυτέψει πάνω από 365.000 δέν-
δρα σε όλο τον Υμηττό από τα οποία, τα 65.000 φυτεύτηκαν στο πλαίσιο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης πολιτών και συμβολικών αναδασώσεων.
Έχετε αρμοδιότητες και στον τομέα της πολιτικής προστασίας;
Ο ΣΠΑΥ και τα στελέχη του συντονίζουν τις δράσεις των υπηρεσιών των Δήμων μελών για
δράσεις προστασίας και καταστολής. Παράλληλα, ο Σύνδεσμος συντονίζει επίσης τις δραστηριότητες των Εθελοντικών Ομάδων Δασοπροστασίας που δρουν στους Δήμους - Μέλη και μεριμνά για την εκπαίδευσή τους στη δασοπροστασία, στην πυρόσβεση, στην αντιμετώπιση έκτακτων καιρικών φαινόμενων και τις πρώτες βοήθειες. Γίνεται προσπάθεια για τον εξοπλισμό των εθελοντών, ιδιαίτερα για μέσα ατομικής προστασίας. Σήμερα λειτουργούν στην περιοχή ευθύνης του ΣΠΑΥ δέκα Εθελοντικές Ομάδες Δασοπροστασίας με 400 μέλη που αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους στη δασοπροστασία. Οι περισσότεροι εθελοντές είναι εκπαιδευμένοι και στην πυρόσβεση, από ειδικά στελέχη εκπαιδευτές του
Πυροσβεστικού Σώματος και με τα οχήματα που τους διαθέτει ο ΣΠΑΥ και οι Δήμοι, βοηθούν το Πυροσβεστικό Σώμα στο έργο της καταστολής. Κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, (Μάιος – Οκτώβριος), σε ενίσχυση των εθελοντικών ομάδων, προσλαμβάνουμε εποχικούς πυροφύλακες που φυλάνε επίκαιρα σημεία τις πρωινές ώρες.
Που βρίσκετε τους πόρους για να υλοποιήσετε τις δράσεις σας;
Η υλοποίηση των δράσεων μας χρηματοδοτείται από την ετήσια συνδρομή των Δήμων μελών και επιχορηγήσεις της Πολιτείας. Με δεδομένη την πολιτική περικοπής δαπανών, οι χρηματοδοτήσεις μας για δράσεις Πολιτικής Προστασίας από την Πολιτεία, μειώθηκαν σε 80.000€ το 2010 από ένα εκατομμύριο ευρώ το 2009. Αναζητούμε πόρους μέσω Κοινοτικών προγραμμάτων για τη χρηματοδότηση των δράσεων μας.
Ο ΣΠΑΥ συμμετέχει και υλοποιεί εθνικά και κοινοτικά προγράμματα, όπως ΠΕΠ, ΘΗΣΕΑΣ, Κοινωνία της Πληροφορίας, MEDSPA, LIFE Environment, NATURA κλπ. Αυτή την περίοδο υλοποιεί με το Πανεπιστήμιο Πατρών, το ΤΕΙ Κρήτης και το Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Βόννης, πρόγραμμα που στόχο έχει να καταγράψει την πανίδα στον Υμηττό και να προτείνει μέτρα για την προστασία της στο πλαίσιο της διατήρησης της βιοποικιλότητας. Ο ΣΠΑΥ συμ-
μετέχει επίσης σε ευρωπαϊκό Consortium για τη βιοποικιλότητα, με εκπροσώπους πανεπιστημίων από την Πολωνία, Γερμανία και Πορτογαλία, εκπροσωπώντας την Ελλάδα. Το Consortium σχεδιάζει και διαμορφώνει ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά προγράμματα προκειμένου να υιοθετηθούν και να χρηματοδοτηθούν κατ΄ ευθείαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πιλοτική εφαρμογή τους στον Υμηττό. Η συγκεκριμένη μέθοδος αποτελεί νέο πρότυπο χρηματοδότησης και σ’αυτόν τον τομέα, ο ΣΠΑΥ πρωτοπορεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου